اختلالات مادرزادی دستگاه ادراری و مجاری ادراری در کودکان، بخش مهمی از حوزه جراحی کودکان را تشکیل میدهد. جراحان کودکان با همکاری اورولوژیستهای کودکی، اقدام به تشخیص و درمان این شرایط میکنند.جراحی کودکان و نوزادان در زمینه دستگاه ادراری (انکولوژی، اختلالات مادرزادی، انسدادها و ناهنجاریها) شاخهای تخصصی از اورولوژی کودکان است.
از آنجا که تصمیم درمانی میتواند اثرات بلندمدت بر عملکرد کلی کلیه، مثانه، رشد و کیفیت زندگی کودک داشته باشد، اهمیت تشخیص به موقع و درمان مناسب بسیار بالا است.
انواع اختلالات مادرزادی شایع
در ادامه به مهمترین ناهنجاریهای مادرزادی دستگاه ادراری در کودکان میپردازیم:
• ریفلاکس مثانه به حالب (Vesicoureteral Reflux)
بازگشت ادرار از مثانه به حالب و کلیه میتواند باعث آسیب کلیوی شود.
• انسداد محل اتصال حالب به لگنچه (Ureteropelvic Junction Obstruction – UPJ)
یکی از علتهای هیدرونفروز در کودکان است که نیاز به تشخیص و در مواردی جراحی دارد.
• هیپوسپادیاس (Hypospadias)
در پسران، مجرای ادرار در محل نامعمول قرار میگیرد و ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد.
• بیتوصیلی کلیه یا بیکلیه (از پیش تولد)
تشخیص در دوره جنینی یا پس از تولد میتواند صورت گیرد و مدیریت آن اهمیت دارد.
• دیگر اختلالات: مثانه بیرونزده، اختلالات تفاوت جنسی، بیاختیاری ادرار، سنگ کلیه در کودکان
برای مثال، مرکز درمانی میاوییکلینیک توضیح میدهد که شرایطی مانند مثانهبیرونزده، اختلالات دستگاه تولیدمثلی و انسدادهای شدید ادراری نیاز به تیم چندتخصصی دارند.
تشخیص و ارزیابی
تشخیص این اختلالات نیاز به ترکیب ارزیابی بالینی، تصویربرداری و گاهی آزمایشهای عملکردی دارد:
-
سونوگرافی کلیه و مثانه (در دوره جنینی یا پس از تولد)
-
سیستویورتروگرافی (VCUG) برای بررسی ریفلاکس مثانه به حالب
-
اسکن MAG3 یا DMSA برای ارزیابی عملکرد کلیه و جریان ادراری
-
ارزیابی عملکرد مثانه (یورودینامیک) در شرایط خاص
گزینههای درمانی
گزینههای درمان شامل مدیریت محافظهکارانه، جراحی حداقلتهاجمی و در موارد پیچیده، بازسازی است.
درمان محافظهکارانه
در برخی موارد مثل ریفلاکس خفیف یا هیدرونفروز خفیف، ممکن است نظارت، آنتیبیوتیک پیشگیرانه و پیگیری منظم کافی باشد.
جراحی و روشهای حداقلتهاجمی
نکات ویژه برای والدین
-
تشخیص زودهنگام بسیار مهم است: هر گونه تعطیلات رشد، عفونت مکرر ادرار، خون در ادرار، کاهش حجم ادرار یا بزرگ شدن شکم باید پیگیری شود.
-
جراحی برنامهریزیشده معمولاً نتایج بسیار خوبی دارد؛ در مراکز تخصصی با تکنولوژی پیشرفته، برشهای کوچکتر، درد کمتر و بهبود سریعتر رخ میدهد.
-
پیگیری بلندمدت برای بررسی عملکرد کلیه، مثانه و رشد کودک الزامی است.
-
همکاری والدین، آموزش دقیق بعد از جراحی و طی دوره پیگیری، کلید موفقیت است.
سوالات پرتکرار والدین (FAQ)
۱. آیا هر هیدرونفروزی در جنینی نیاز به جراحی دارد؟
خیر. بسته به میزان گرفتگی، عملکرد کلیه و علامتها، ممکن است راهکار محافظهکارانه انتخاب شود.
۲. چه زمانی برای هیپوسپادیاس جراحی توصیه میشود؟
معمولاً قبل یا در سنین اولیه کودکی، پس از بررسی کامل، جراحی انجام میشود تا عوارض بلندمدت کاهش یابد.
۳. آیا جراحی حداقلتهاجمی برای کودکان مفید است؟
بله. روشهای لاپاراسکوپی یا روبوتیک باعث کاهش درد، کاهش اسکار و دوران نقاهت کوتاهتر میشوند.
۴. چگونه میتوان نوبت جراحی گرفت؟
در سایت «طبیبیاب» کافی است وارد بخش «رزرو نوبت» شده، تخصص «جراحی کودکان و نوزادان – اورولوژی کودکان» را انتخاب کرده و وقت مناسب را تعیین کنید. تیم ما با شما تماس خواهد گرفت تا هماهنگیهای لازم انجام شود.
۵. پیگیری بعد از جراحی شامل چه مواردی است؟
معمولاً مراجعه دورهای برای بررسی عملکرد کلیه و مثانه، انجام آزمایشات تصویربرداری، آموزش والدین در مراقبتهای بعد از عمل و احتمالاً اصلاحات تکمیلی در صورت نیاز است.
چرا «طبیبیاب» برای رزرو نوبت مناسب است؟
با استفاده از سامانه رزرو نوبت «طبیبیاب»، میتوانید در کمترین زمان ممکن، به جراح متخصص کودکان و نوزادان در حوزه اورولوژی دسترسی داشته باشید، اطلاعات کلینیکها، پزشکان، و زمانهای آزاد را مشاهده کنید و فرآیند نوبتگیری را بهصورت آنلاین و بدون معطلی انجام دهید. این گزینه برای والدینی که بهدنبال مراقبت سریع، دقیق و شفاف هستند، بسیار مناسب است.
نتیجهگیری
اختلالات مادرزادی دستگاه ادراری در کودکان زمینهساز دغدغه والدین است، اما با تشخیص بهموقع، همکاری والدین، انتخاب مرکز درمانی مناسب و جراحی یا مراقبت دقیق، چشمانداز درمان بسیار امیدوارکننده است. سامانه «طبیبیاب» این امکان را فراهم کرده است تا مرحله نوبتگیری شما نیز سادهتر و سریعتر انجام شود. اگر در مورد وضعیت فرزندتان نگران هستید، همین امروز میتوانید از طریق «طبیبیاب» نوبت دریافت کنید و با یک جراح متخصص کودکان مشورت نمایید.