آزمایش هورمونی چیست؟
آزمایش هورمونی مجموعهای از تستهای خون یا ادرار است که برای اندازهگیری سطح هورمونهای مختلف بدن انجام میشود. هورمونها پیامرسانهای شیمیایی هستند که توسط غدد درونریز ترشح شده و وظیفه تنظیم عملکردهای مهمی مانند متابولیسم، رشد، تولیدمثل، خلقوخو و خواب را بر عهده دارند. تغییر در سطح هورمونها میتواند نشانه بیماری یا اختلال عملکرد یک غده باشد.
چه زمانی باید آزمایش هورمونی انجام داد؟
پزشک ممکن است آزمایش هورمونی را در شرایط زیر توصیه کند:
-
علائم اختلال تیروئید مانند خستگی، تغییر وزن غیرعادی، ریزش مو یا تغییرات ضربان قلب
-
مشکلات باروری در زنان و مردان (مانند ناباروری یا نامنظم بودن چرخه قاعدگی)
-
تغییرات خلقی یا افسردگی که ممکن است به عدم تعادل هورمونی مرتبط باشد
-
علائم یائسگی یا آندروپوز (یائسگی مردانه)
-
مشکلات رشد در کودکان یا بلوغ زودرس/دیررس
-
اختلالات متابولیک مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) یا مقاومت به انسولین
توصیههای قبل از انجام آزمایش هورمونی
برای اینکه نتیجه آزمایش هورمونی دقیق و قابل اعتماد باشد، بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:
-
ناشتا بودن: برخی آزمایشهای هورمونی نیاز به ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتایی دارند (مثلاً تست انسولین یا قند خون ناشتا).
-
زمان مناسب نمونهگیری: بعضی هورمونها مانند کورتیزول و تستوسترون در ساعات خاصی از روز دقیقتر اندازهگیری میشوند (معمولاً صبح).
-
قطع یا اطلاع از مصرف دارو: برخی داروها بر سطح هورمونها تأثیر میگذارند. حتماً مصرف داروها را به پزشک یا آزمایشگاه اطلاع دهید.
-
پرهیز از فعالیت بدنی شدید و استرس: این عوامل میتوانند سطح برخی هورمونها را بهطور موقت تغییر دهند.
-
خانمها: در صورت انجام آزمایشهای مرتبط با هورمونهای جنسی، بهتر است زمان نمونهگیری بر اساس روزهای چرخه قاعدگی هماهنگ شود.
جواب آزمایش هورمونی را باید به چه پزشکی ارجاع داد؟
1. اندوکرینولوژی (متخصص غدد درونریز)
-
اصلیترین تخصص برای بررسی و درمان اختلالات هورمونی
-
تشخیص مشکلات تیروئید، دیابت، اختلالات رشد، مشکلات غدد فوق کلیوی و هیپوفیز
-
لینک بهترین متخصص غدد رشد و متابولیسم
2. متخصص زنان و زایمان
-
بررسی اختلالات هورمونی مرتبط با قاعدگی، تخمدانها، ناباروری، بارداری و یائسگی
-
تشخیص سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) یا مشکلات هورمونی دوران بارداری
-
لینک بهترین متخصص های زنان زایمان نازایی
3. اورولوژی (برای آقایان)
-
بررسی هورمونهای جنسی مردانه (مانند تستوسترون)
-
درمان اختلالات باروری مردان و مشکلات آندروپوز
لیست بهترین متخصص های کلیه و مجاری ادرای
4. پزشک عمومی یا داخلی
-
ارزیابی اولیه علائم هورمونی و ارجاع به متخصص مرتبط
-
درخواست تستهای غربالگری اولیه برای بررسی عدم تعادل هورمونی
-
لینک بهترین متخصص داخلی در شیراز
5. پزشک اطفال
-
بررسی مشکلات رشد، بلوغ زودرس یا تأخیر در بلوغ
-
پیگیری اختلالات غدد درونریز در کودکان
-
لیست بهترین متخصص های کودکان