تخصص دکترای روانشناسی بالینی دقیقاً چیست؟
روانشناس بالینی فردی است که پس از گذراندن مقاطع کارشناسی و کارشناسیارشد روانشناسی، در مقطع دکترا (PhD) آموزش میبیند تا به شکل حرفهای به درمان مشکلات روانی بپردازد.
او ترکیبی از دانش علمی، مهارت تشخیصی و رویکرد درمانی عملی را در کار خود به کار میگیرد و برخلاف روانپزشک، درمانهای او غیردارویی و مبتنی بر گفتوگو و رواندرمانی هستند.
وظایف اصلی روانشناس بالینی
دکترای روانشناسی بالینی در چند محور اصلی فعالیت میکند:
ارزیابی و تشخیص اختلالات روانی
اولین گام در درمان مشکلات روانی، شناخت دقیق آنهاست.
روانشناس بالینی با استفاده از مصاحبههای بالینی، تستهای روانسنجی و مشاهده رفتار، وضعیت ذهنی و هیجانی مراجع را بررسی میکند.
برخی از مهمترین اختلالاتی که توسط او تشخیص داده میشوند عبارتاند از:
درمان و رواندرمانی
پس از تشخیص، روانشناس بالینی با توجه به نوع اختلال، از یکی یا ترکیبی از روشهای درمانی زیر استفاده میکند:
-
درمان شناختی–رفتاری (CBT)
-
درمان روانپویشی (تحلیلی)
-
رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)
-
درمان متمرکز بر هیجان (EFT)
-
درمان خانواده و زوجدرمانی
-
درمان حمایتی یا کوتاهمدت
این درمانها معمولاً به صورت جلسات فردی، زوجی یا گروهی انجام میشوند و هدف آنها کمک به تغییر الگوهای فکری، احساسی و رفتاری ناسالم است.
طراحی برنامه درمانی اختصاصی
هر فرد شرایط روانی، شخصیتی و خانوادگی خاص خود را دارد.
به همین دلیل روانشناس بالینی، برای هر مراجع برنامه درمانی شخصیسازیشده طراحی میکند.
در این برنامه، نوع درمان، مدت جلسات، اهداف کوتاهمدت و بلندمدت و روشهای پیگیری مشخص میشود.
آموزش و پیشگیری از اختلالات روانی
یکی از وظایف مهم روانشناسان بالینی، پیشگیری از بروز مشکلات روانی در جامعه است.
آنها در مدارس، سازمانها، دانشگاهها و مراکز سلامت روان، کارگاههای آموزشی در زمینههای زیر برگزار میکنند:
این آموزشها به ارتقای سلامت روان جامعه کمک میکند و از بروز اختلالات رفتاری و هیجانی پیشگیری مینماید.
همکاری با سایر متخصصان سلامت
در بسیاری از موارد، درمان مشکلات روانی نیاز به همکاری چند تخصص دارد.
روانشناس بالینی در کنار روانپزشک، متخصص مغز و اعصاب، مشاور خانواده و مددکار اجتماعی کار میکند تا روند درمان فرد از همه جنبهها کامل شود.
برای مثال، در مواردی که بیمار نیاز به دارو دارد، روانشناس بالینی او را به روانپزشک ارجاع میدهد و همزمان جلسات درمانی را پیگیری میکند.
پژوهش و آموزش دانشگاهی
دارندگان دکترای روانشناسی بالینی معمولاً در زمینههای علمی نیز فعال هستند.
آنها پژوهشهای بالینی انجام میدهند، مقالات علمی منتشر میکنند و در دانشگاهها به تدریس و تربیت دانشجویان روانشناسی میپردازند.
پژوهشهای آنان موجب توسعهی روشهای جدید درمانی و ارتقای کیفیت خدمات سلامت روان در کشور میشود.
مهارتهای کلیدی روانشناس بالینی
یک دکترای روانشناسی بالینی علاوه بر دانش تخصصی، باید از مهارتهای زیر نیز برخوردار باشد:
|
مهارت
|
توضیح
|
|
گوشدادن فعال
|
توانایی درک عمیق احساسات و نیازهای مراجع
|
|
همدلی و درک عاطفی
|
ایجاد احساس امنیت و اعتماد در بیمار
|
|
تحلیل علمی رفتار
|
درک الگوهای فکری و رفتاری فرد
|
|
مهارت ارتباطی بالا
|
برقراری ارتباط مؤثر و درمانمحور
|
|
تفکر انتقادی و پژوهش
|
توانایی تحلیل دادهها و طراحی درمان علمی
|
تفاوت دکترای روانشناسی بالینی با روانپزشکی و مشاوره:
|
تخصص
|
نوع درمان
|
تمرکز اصلی
|
ابزار درمان
|
|
روانشناسی بالینی
|
غیردارویی (رواندرمانی)
|
شناخت، رفتار و هیجانها
|
گفتوگو، تمرین ذهنی و رفتاری
|
|
روانپزشکی
|
دارویی و بالینی
|
عملکرد مغز و شیمی اعصاب
|
دارو و بررسیهای فیزیولوژیک
|
|
مشاوره روانشناسی
|
راهنمایی و رشد فردی
|
بهبود مهارتهای زندگی
|
گفتوگو و آموزش مهارتها
|
چرا باید به دکترای روانشناسی بالینی مراجعه کنیم؟
گاهی نشانههای اختلالات روانی با استرس روزمره اشتباه گرفته میشوند.
اگر علائمی مانند افسردگی طولانیمدت، اضطراب شدید، وسواس، اختلال خواب، افکار منفی یا مشکلات در روابط اجتماعی دارید، مراجعه به روانشناس بالینی میتواند به شما کمک کند تا:
-
دلیل مشکلات خود را بشناسید
-
شیوهی مقابله با استرس را یاد بگیرید
-
افکار و رفتارهای ناکارآمد را تغییر دهید
-
کیفیت زندگی و عملکرد کاریتان بهبود یابد
رزرو نوبت دکترای روانشناسی بالینی در طبیبیاب
برای دریافت مشاوره از بهترین روانشناسان بالینی کشور میتوانید از طریق سایت طبیبیاب نوبت خود را بهصورت آنلاین رزرو کنید.